تعریف داوری در حقوق ایران

 قانون داوری تجاری بین المللی، داوری را اینگونه تعریف کرده است :

داوری عبارتست از رفع اختلاف بین متداعیین در خارج از دادگاه، به وسیله شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی «مرضی الطرفین یا انتصابی» منظور از متداعیین، همان طرفین اختلاف است که به آنها خواهان و خوانده می گوییم. در این تعریف چند نکتّه به چشم میخورد. یکی اینکه داوری، آیینی برای حل و فصل اختلاف است. دوّم اینکه داوری، متضمن حل اختلاف در خارج از دادگاه است. سوم اینکه داوری توسط اشخاص مورد رضایت طرفین اختلاف انجام می گیرد و چهارم اینکه داوری هم می تواند توسط اشخاص حقیقی انجام گیرد و هم توسط اشخاص حقوقی. شخص حقیقی همان انسان ها هستند و شخص حقوقی، موجودیت هایی غیر از انسان ها هستند که قانونگذار آنها را واجد صلاحیت دارا شدن و اجرای حقوق و تکالیف می داند. مانند شرکت ها، موسسات، سازمان ها و نهادها. طرفین اختلاف، همانگونه که می توانند اشخاص حقیقی را به عنوان داور برای حل و فصل اختلافات خود انتخاب کنند، می توانند اشخاص حقوقی را نیز به عنوان داور اختلافات خود برگزینند.

حقوق ایران و داوری

در حقوق ایران، اصل ۱۳۹ قانون اساسی و مواد ۴۵۴ تا ۵۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی به داوری اختصاص دارد. همچنین قانون داوری تجاری بین المللی در تاریخ ۲۶/ ۶ / ۱۳۷۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است اقتباسی از قانون نمونه آنسیترال (UNCITRAL)  است.

از این گذشته، دیوان داوری ایران و ایالات متحده آمریکا که به موجب معاهده الجزایر به وجود آمده است یکی از مهم ترین منابع داوری بین المللی محسوب میشود. همچنین ایران به کنوانسیون نیویورک ۱۹۵۸ راجع به شناسایی و اجرای آراء داور خارجی ملحق شده است. به جرأت می توان گفت که ایران از جمله کشورهایی است که بیشترین ارجاع پرونده به داوری را داشته است. یکی از دلایل عمده این امر، آن بوده که قبل از انقلاب قراردادهای بسیاری با طرفهای خارجی منعقد شده بود که در آنها شرط رجوع به داوری هم وجود داشت که با وقوع انقلاب اسلامی و حدوث اختلافات بعدی میان طرفین، به داوری رجوع شد. همچنین به دنبال وقوع انقلاب و قضیه گروگانگیری در سفارت آمریکا، که منجر به قطع رابطه با آمریکا و توقیف دارایی های ایران در ایالات متحده گردید، با میانجی گری الجزایر توافقاتی میان دولت های ایران و آمریکا به وجود آمد که از جمله آنها تشکیل دیوان داوری برای رسیدگی به دعاوی و اختلافات طرفین بود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *